Jezelf zijn: hoe moeilijk is dat eigenlijk?
In mijn praktijk krijg ik best vaak mensen over de vloer die moeite zeggen te hebben met ‘zichzelf zijn’. Bijvoorbeeld in een periode dat ze even minder lekker in hun vel zitten en zichzelf op een bepaalde manier kwijt zijn. Maar dat is, als je er wat beter over nadenkt, best wel een grappig iets. Want hoe kun je nou jezelf kwijt zijn? Je bent er toch gewoon? En ook de mensen die zeggen: ik ben mezelf even niet. Wie zijn zij dan wel?
Wat is dat: jezelf zijn?
In mijn optiek kun je jezelf gewoonweg niet niet zijn. Je bent nu eenmaal altijd wie je bent. Als je dingen zegt als ‘ik ben van het padje af’, ‘ik ben mezelf niet’ en ‘ik ben mezelf kwijt’ zeg je in feite: zo ben ik eigenlijk helemaal niet, maar ik doe het wel. Bij mijn coaching en gesprekken met cliënten, refereer ik vaak aan de wereldberoemde uitspraak van niemand minder dan William Shakespeare.
To be or not to be?
Shakespeare zei ooit: “To be or not to be, that’s the question.” Ofwel: je hebt de keuze in jezelf zijn en jezelf niet zijn. Ik heb dit voor mezelf en mijn methodieken een klein beetje veranderd in: “To be or not to be, that is a choice.” Want je kunt er gewoon voor kiezen om jezelf te zijn. Kijk maar eens naar de afbeelding hieronder. Daar geef ik in één oogopslag psychologie in een notendop weer. We zetten zowel vanuit ons zijn (to be) als ons niet-zijn (not to be) gedrag neer. Daarbij is ons gedrag gewoon datgene wat voor anderen te zien en te horen is. Vergelijk het met een videocamera: die neemt letterlijk gedrag op.
Jezelf zijn vanuit het niet-zijn
Maar je zet dus ook gedrag neer vanuit je niet-zijn. Je kan dat dan een foutje noemen. Zoiets als: “Oh, ik doe iets wat eigenlijk niet klopt.” Dit zet je impulsief of emotioneel in gang. En zolang zoiets een incident is, is er helemaal niks aan de hand. Maar zodra je die foutjes gaat herhalen, heb je te maken met een patroon. Uiteindelijk start er dan een identificatieproces en ga je je identificeren met je niet-zijn. Je gaat als het ware denken dat je bent wie je niet bent. En precies dan raak je verward. Je raakt de weg kwijt en weet niet meer zo goed wie je daadwerkelijk bent.
Vanuit intern weer in balans komen
Maak je overigens geen zorgen. Want deze dubbelheden heeft iedereen! Er is echt niemand die ze niet heeft. De vraag is dan ook niet óf je het doet, maar wannéér en hóe je het doet. En ook niet onbelangrijk: hoe lang blijf je er in hangen? Ik ben dan ook van mening: vanuit intern kun je eigenlijk altijd weer in balans komen. Zoals Eric Schneider al ooit zei: the way out is the way in. Dat betekent dat als je je slecht voelt, je jezelf eerst weer intern in balans moet brengen. Ik kan je daarbij helpen met allerlei methoden, technieken, filosofieën en inzichten. Zodat je weer gedrag kunt gaan neerzetten vanuit je zijn.
Jezelf zijn is een keuze
Je hebt dus een keuze om op welk moment dan ook te stoppen met datgene wat je niet doet of niet wil doen (een uiting van je niet-zijn). Zorg er dan voor dat je eerst intern in balans bent, anders is het een truc en kun je het niet voelen en ervaren. Vervolgens ga je dan gedrag neerzetten wat een uiting is van wie je werkelijk bent. En iets creëren dat meer bij je past. Hoe meer je dat doet, hoe meer je ook een leven leidt wat bij je past. En hoe meer je dus jezelf kan zijn.
Je mag denken en voelen wat je voelt
Jezelf zijn is dan ook de uitdaging van het leven. Je hebt er vaak totaal geen controle over maar je kunt wel keer op keer proberen terug te gaan naar jouw “to be”, ofwel jouw zijn. Bovendien betekent jezelf zijn in eerste instantie dat je van jezelf mag denken en voelen wat je voelt. Je accepteert het hier en nu waardoor je vervolgens een betere keuze kunt maken voor iets wat meer een expressie is van jezelf. En als je dit daadwerkelijk voelt, is het ineens geen truc meer en ga je het in je ervaring brengen. Deze cyclus verstevigt zich dan vervolgens keer op keer.
Wil je ook nog meer jezelf zijn of beter weten wie je zelf daadwerkelijk bent? Maak dan eens een afspraak voor een individueel coachingsgesprek.